Υπόγειος αλμυρός ωκεανός στον δορυφόρο του Κρόνου, Εγκέλαδο;

Ένας μεγάλος αλμυρός ωκεανός είναι πολύ πιθανό ότι βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου, ενός από τους παγωμένους δορυφόρους του Κρόνου, που φαίνεται να διαθέτει συνθήκες ευνοϊκές για τη φιλοξενία ζωής, σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων του διαστημικού σκάφους "Κασίνι".

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον αστροφυσικό Φρανκ Πόστμπεργκ του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης και του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Γερμανία, που παρουσίασαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό "Nature", ανέλυσαν επιστημονικά δεδομένα της περιόδου 2008-09, που έστειλε το σκάφος (μια κοινή αποστολή των ΗΠΑ και της Ευρώπης), το οποίο μελετά την περιοχή του Κρόνου και των 19 δορυφόρων του από το 2004. Σε αυτό το πλαίσιο, είχε την ευκαιρία αρκετές φορές να περάσει κοντά από τον Εγκέλαδο, ένα φεγγάρι διαμέτρου περίπου 504 χιλιομέτρων, που φέρει το όνομά ενός από τους Τιτάνες, οι οποίοι εξεγέρθηκαν κατά των θεών του Ολύμπου.
Ο δορυφόρος δεν φέρει ίχνη προσκρούσεων αστεροειδών, καθώς η επιφάνειά του καλύπτεται από πάγο σε "παρθένα" κατάσταση, με εξαίρεση βαθιές ρωγμές κοντά στο νότιο πόλο, από όπου εκπέμπονται -σαν θερμοπίδακες- τεράστιες στήλες υδρατμών και σωματιδίων πάγου. Οι πίδακες αυτοί εξ αρχής δημιούργησαν την θεωρία ότι κάτω από την επιφάνεια υπάρχει μια θάλασσα, κάτι που φαίνεται να επιβεβαιώνει πλέον η ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων, τα οποία μετέδωσε το "Κασίνι".
Το σκάφος διαθέτει, μεταξύ άλλων, ένα όργανο ανάλυσης της κοσμικής σκόνης, το οποίο μελέτησε τα υλικά των αινιγματικών πιδάκων που εκτοξεύονται πολλά χιλιόμετρα πάνω από το δορυφόρο. Διαπίστωσε ότι σχεδόν όλα τα σωματίδια των πιδάκων είναι πλούσια σε αλάτι, άρα πιθανώς προέρχονται από υγρό αλμυρό νερό κάτω από την επιφάνεια.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Εγκέλαδος είναι γεωλογικά ενεργός χάρη στο φαινόμενο της "παλιρροϊκής θέρμανσης", που προκαλείται από τις αντιτιθέμενες βαρυτικές δυνάμεις, τις οποίες ασκούν από τη μια ο Κρόνος και από την άλλη οι γειτονικοί δορυφόροι του (Διόνη, Ιανός). Η προκαλούμενη τριβή λόγω των διαδοχικών συμπιέσεων και αποσυμπιέσεων παράγει θερμότητα στο εσωτερικό του Εγκέλαδου, η οποία θερμαίνει τον υπόγειο ωκεανό, που βρίσκεται πιθανώς σε βάθος περίπου 80 χιλιομέτρων. Το αλάτι μάλλον προέρχεται από πετρώματα, τα οποία σταδιακά διαλύονται στο νερό του ωκεανού.
Όταν προκαλούνται ρήγματα στην παγωμένη επιφάνεια, τα υλικά από τον υπόγειο ωκεανό έχουν την ευκαιρία να εκτεθούν και να εκτοξευτούν στο διάστημα. Η απότομη πτώση της πίεσης αναγκάζει το νερό να εξατμιστεί, ενώ ένα μέρος του μετατρέπεται σε παγωμένα σωματίδια πλούσια σε αλάτι. Οι υδρατμοί αυτοί, μαζί με τα σωματίδια, συναποτελούν τους θεαματικούς πίδακες που μελέτησε το "Κασίνι".
Αν ισχύουν οι παραπάνω εκτιμήσεις, τότε ο Εγκέλαδος διαθέτει δύο από τα σημαντικότερα στοιχεία για την φιλοξενία ζωής (και ίσως αστροναυτών): υγρό νερό και (θερμική) ενέργεια, παρόλο που απέχει πολύ από τον Ήλιο. Είναι, έτσι, ένα από τα ελάχιστα μέρη στο ηλιακό μας σύστημα, που διαθέτουν συνθήκες ευνοϊκές για την εμφάνιση ή τη συντήρηση της ζωής.