Σαλιγκάρια σαν... διαμάντια...

Αν και στη χώρα μας οι πρώτες προσπάθειες που έγιναν τη δεκαετία του ’80 απέτυχαν, κατά κύριο λόγο από έλλειψη τεχνογνωσίας, από το 2007 η εκτροφή σαλιγκαριών οργανώθηκε και πλέον όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να απευθύνονται σε εξειδικευμένες εταιρείες που παρέχουν όλη την απαραίτητη τεχνογνωσία, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αναλαμβάνουν και την προώθηση του προϊόντος.
«Το ενδιαφέρον είναι αυξανόμενο και αυτό φαίνεται και από τον κόσμο που επικοινωνεί με την εταιρεία καθημερινά για πληροφορίες. Κάθε εβδομάδα ερχόμαστε σε επαφή με 100-150 άτομα που θέλουν να ενημερωθούν για τις διαδικασίες που απαιτούνται.
Οι περισσότεροι είναι νέοι άνθρωποι, εκ των οποίων πολλοί κάτοικοι Αθηνών που δεν έχουν καμία επαφή με τη γη αλλά ψάχνουν να βρουν μια διέξοδο», τονίζει η Μαρία Βλάχου που, μαζί με την αδερφή της, Παναγιώτα, ίδρυσε την εταιρεία Fereikos - Helix, η οποία ασχολείται με τη δημιουργία ανοιχτών σαλιγκαροτροφικών μονάδων ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου σε όλη την Ελλάδα.
Οι ίδιες ξεκίνησαν να ασχολούνται με τη διαδικασία της εκτροφής το 2007 και συνεργάζονται με 140 εκτροφεία σε όλη τη χώρα, ενώ έχουν αρχίσει συνεργασία και με ομογενείς εκτροφείς στη Γερμανία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Τα δε σαλιγκάρια των παραγωγών με τους οποίους συνεργάζονται εξάγονται κατά κύριο λόγο στην Ιταλία, όπου αυτή τη στιγμή λειτουργούν 7.300 εκτροφεία, ενώ μέρος της παραγωγής συσκευάζεται και πωλείται είτε ως κατεψυγμένο προϊόν, είτε σε κονσέρβα.
Η υψηλή τιμή πώλησης των σαλιγκαριών -3,80 ευρώ το κιλό στη χονδρική και 8 έως 12 ευρώ το κιλό στη λιανική- αποτελεί ένα από τα βασικά κίνητρα των αγροτών. Μάλιστα, από το 1978 η τιμή, που καθορίζεται από το ιδιότυπο χρηματιστήριο για τα σαλιγκάρια στο Παρίσι, καταγράφει ανοδική πορεία, σημειώνοντας κάθε χρόνο αύξηση 2%-3%. Ωστόσο, τα υψηλά κέρδη που επιζητούν πολλοί από τους καλλιεργητές δεν είναι κάτι το δεδομένο, καθώς πρόκειται για συνδυασμό αγροτικής με ζωική καλλιέργεια και υπάρχουν πολλές παράμετροι που παίζουν ρόλο.
Αγροτική δουλειά

Τα εκτροφεία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, αυτά του κλειστού τύπου και εκείνα του ανοιχτού. Οι διαφορές ανάμεσα στα δύο είδη είναι αρκετές και εντοπίζονται στην τροφή που καταναλώνουν τα σαλιγκάρια, στην απόδοση της επένδυσης κ.ά. Ωστόσο, πολλοί από τους καλλιεργητές προτιμούν τη δημιουργία ανοιχτών μονάδων ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου, καθώς τα σαλιγκάρια βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον, δεν τρέφονται με τεχνητές τροφές και είναι έτοιμα για κατανάλωση μέσα σε περίπου ένα χρόνο (που είναι και ο φυσιολογικός ρυθμός ανάπτυξης), σε αντίθεση με αυτά του κλειστού τύπου που είναι έτοιμα μέσα σε 4-6 μήνες.
Το είδος που εκτρέφεται κατά κύριο λόγο είναι το Helix Aspersa, το οποίο διακρίνεται για την αναπαραγωγική του ικανότητα καθώς γεννά 120 αβγά ετησίως, προσαρμόζεται στο μεσογειακό περιβάλλον, είναι ανθεκτικό και η τιμή του είναι η υψηλότερη παγκοσμίως σε σχέση με τα υπόλοιπα είδη. Το 25% της παραγωγής προορίζεται για κατανάλωση, ενώ το υπόλοιπο 75% προωθείται στη βιομηχανία καλλυντικών και φαρμάκων.
Ποιότητα
Στα υπέρ των σαλιγκαριών που προέρχονται από ανοικτού τύπου εκτροφεία πολλοί συγκαταλέγουν και το θέμα της ποιότητας, υποστηρίζοντας πως τα συγκεκριμένα κερδίζουν κατά κράτος. Για να ξεκινήσει όμως κάποιος την εκτροφή ανοιχτού τύπου θα πρέπει αρχικά να διαθέτει μια έκταση τουλάχιστον πέντε στρεμμάτων, ώστε η επένδυση να μπορεί να θεωρηθεί συμφέρουσα.

Παράλληλα, το έδαφος και το νερό πρέπει να είναι κατάλληλα για τη διαβίωση των σαλιγκαριών, ενώ, όπως υποστηρίζει η Μ. Βλάχου και σε αντίθεση με την εικόνα που έχει δημιουργηθεί σε αρκετό κόσμο, «όποιος το επιλέγει πρέπει να συνειδητοποιεί πως η εκτροφή σαλιγκαριών είναι μια καθαρά αγροτική δουλειά, που απαιτεί συνεχή απασχόληση και παρουσία στις εγκαταστάσεις.
Δεν είναι κάτι που γίνεται εκ του μακρόθεν». Ενα στρέμμα μπορεί να αποδώσει από 800 μέχρι 1.500 κιλά σαλιγκάρια τον χρόνο, ενώ το κόστος της εγκατάστασης (περίφραξη, πάσσαλοι, δίχτυα κ.λπ.) ανέρχεται σε 4.000 ευρώ ανά στρέμμα. Το πρώτο κέρδος θα φανεί στο παραγωγό μετά από τουλάχιστον ένα χρόνο λειτουργίας του εκτροφείου.
Ο πρώτος του είδους
Ο πρώην καπνοπαραγωγός Γιώργος Ναλμπάντης είναι ο πρώτος που ξεκίνησε την ανοικτού ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου εκτροφή σαλιγκαριών στην Ελλάδα. «Πρωτοείδαμε την εκτροφή σαλιγκαριών με τον πατέρα μου στη Βουλγαρία και θέλοντας να αντικαταστήσουμε τον καπνό με κάτι καινούριο και περισσότερο αποδοτικό στραφήκαμε στην εκτροφή σαλιγκαριών.
Προτιμήσαμε την ανοιχτού τύπου εκτροφή, καθώς αυτή έχει σαφώς ανώτερη ποιότητα σε σχέση με την κλειστού τύπου. Σήμερα έχουμε 22 στρέμματα, τα οποία αποδίδουν 800 κιλά σαλιγκάρια ανά στρέμμα. Αυτή τη στιγμή πουλάω το κιλό στη λιανική προς οκτώ ευρώ και μπορώ να πω πως μέχρι σήμερα είμαστε ευχαριστημένοι τόσο από την απόδοση της εκτροφής όσο και από την κίνηση της αγοράς», εξηγεί ο ίδιος.