Υπάρχει μία και μόνη λύση.

Του Νίκου Σωτηρακόπουλου

Ο Νίκος Σωτηρακόπουλος, υποψήφιος διδάκτορας Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ, μιλάει για το αδιέξοδο στο οποίο μοιάζει να έχει περιέλθει η κατάσταση για τους εργαζόμενους στην Ελλάδα και προτείνει τη μόνη δυνατή γι’ αυτόν λύση", σε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στην σελίδα 54 του απεργιακού φύλλου «Οι εργαζόμενοι», της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, στις 15/2/2012. Ακολουθούν αποσπάσματα:

«Αυτό που βλέπουμε σήμερα στην Ελλάδα αποτελεί μέρος μιας διεθνούς τάσης. Το σημαντικότερο είναι η απαξίωση της εργατικής δύναμης. Δημιουργείται ένας, θα λέγαμε, πλεονάζων πληθυσμός, που δεν χρησιμεύει στο κεφάλαιο ούτε στο στάδιο της κατανάλωσης. Στην παραγωγή, η ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών ήταν χρηματοπιστωτική και δεν παρήγαγε σχεδόν καθόλου καινούργια αξία, με αποτέλεσμα να μη χρειάζονται νέα εργατικά χέρια.
Στην κατανάλωση, το κεφάλαιο μπορεί σήμερα να επενδύσει, για παράδειγμα, στη χρεοκοπία της Ελλάδας, ή στο χρηματιστήριο και να πουλήσει τα προϊόντα του σε μια ελίτ στην Κίνα ή στην Ινδία.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, όταν ο καπιταλισμός εισήλθε στο χρηματοπιστωτικό στάδιο, οι πραγματικοί μισθοί έμειναν στάσιμοι και ο κόσμος συνέχισε να καταναλώνει μέσω της πίστωσης. Από όταν έσπασε η φούσκα των δανείων, ο κόσμος δεν έχει πια τη δυνατότητα ούτε να καταναλώσει.
Η κρίση αποτελεί σαφώς, έναν κύκλο ύφεσης, αλλά ποιος μπορεί να φανταστεί σήμερα πώς μπορούμε να βγούμε απ’ αυτόν; Ποιο θα είναι το καινούργιο Νιου Ντιλ; Θα ξαναρχίσουμε να παράγουμε; Δεν βλέπω μεγάλη διάθεση. Δεν ακούω τους πολιτικούς της Ευρώπης να λένε ότι η έξοδος από την κρίση είναι τα έργα και οι υποδομές. Προσπαθούν να κάνουν μια μικροδιαχείριση της κρίσης, που δεν μπορεί να οδηγήσει πουθενά.
Παλιότερα, η εξαθλίωση του κόσμου είχε επιπτώσεις στην οικονομία γιατί στερούσε εργατικά χέρια από την παραγωγή. Σήμερα, όταν η οικονομία δεν παράγει, δεν χρειάζονται εργατικά χέρια. Αυτή είναι η μεγάλη αντίφαση του καπιταλισμού: χρειάζεται εργαζόμενους στην παραγωγή, διαφορετικά δεν μπορεί να παράγει αξία και κέρδος. Στην συνέχεια, όμως, όσο προχωράει η τεχνολογία, χρειάζεται όλο και λιγότερους εργαζόμενους και δεν έχει τι να κάνει τους υπόλοιπους.
Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο καπιταλισμός λειτουργεί πολύ καλά και χωρίς δημοκρατία. Η Ντίσνεϊλαντ του καπιταλισμού δεν είναι ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Μ. Βρετανία – είναι ο αχαλίνωτος ξεσαλωμένος καπιταλισμός της Κίνας ή παλιότερα της Νότιας Κορέας ή όπου αλλού υπήρχαν δικτατορίες. Ο καπιταλισμός λειτουργεί καλύτερα εκεί όπου δεν υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας.

Θα ακουστεί παλιομοδίτικο, αλλά το μόνο που θα μπορούσε να λειτουργήσει σήμερα στην Ελλάδα είναι μια μορφή λαϊκού μετώπου: η Αριστερά να καταλήξει σε κάποιους άξονες που μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμο και να κεφαλαιοποιήσει στην κεντρική πολιτική σκηνή τις νίκες που πετυχαίνει στο δρόμο.

Είμαι πια πολύ απαισιόδοξος για την δύναμη του αυθόρμητου και του αδιαμεσολάβητου. Σχεδόν ρίξαμε μια κυβέρνηση δύο φορές μέσα σε λίγους μήνες, στην Αίγυπτο ρίξανε κυβέρνηση, στην Τυνησία το ίδιο. Και μετά ποιος ήρθε στα πράγματα; Αν η λύση δεν δοθεί στην κεντρική πολιτική σκηνή, δεν έχουμε ελπίδα. Είναι έτοιμη η αριστερά; Όχι. Ποτέ δεν είναι κανείς έτοιμος για κάτι τέτοιο. Το θέμα όμως είναι ότι δεν υπάρχει άλλη λύση. Τα προβλήματα είναι τόσο άμεσα, η κατάσταση χειροτερεύει με τόσο γρήγορο ρυθμό, που δεν έχουμε την πολυτέλεια για την παραμικρή καθυστέρηση. Δεν έχουμε ούτε ένα μήνα για χάσιμο."