Ρεύμα από τα έγκατα της Γης. (Πράσινη γεωθερμία)

«Επανάσταση» στο ενεργειακό σκηνικό της χώρας θα φέρει η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από την «πράσινη» γεωθερμία, που σχεδιάζεται με ταχείς ρυθμούς από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και η οποία αν αξιοποιηθεί στο σύνολό της θα μπορούσε να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες όλων των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης.

«Αρχικά, θα ξεκινήσει η παραγωγή 15 μεγαβάτ, έως το 2014 σε τρεις περιοχές και στη συνέχεια θα προχωρήσουμε σε μεγαλύτερα έργα», δηλώνει ο Μιχάλης Χλαμπουτάκης, διευθυντής Γεωθερμικής Ενέργειας στη ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία έχει αναλάβει την υλοποίηση των επενδύσεων.
Οι περιοχές που είναι κατάλληλες για την ανάπτυξη της παραγωγής ηλεκτρισμού, δηλαδή εκείνες στο υπέδαφος των οποίων υπάρχουν θερμά νερά (γεωθερμικά ρευστά) σε θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 90 βαθμούς Κελσίου είναι η Μήλος, η Νίσυρος, η Λέσβος, τα Μέθανα και η Κίμωλος.
Ολες οι περιοχές, με εξαίρεση τη Λέσβο, ανήκουν στο περίφημο ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου, γεγονός που εξηγεί τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες ειδικά στη Μήλο και τη Νίσυρο, όπου υπάρχει και το μεγαλύτερο δυναμικό.
Η γεωθερμία είναι ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, διαθέσιμη 365 ημέρες τον χρόνο, ανεξαρτήτως καιρού, από την οποία μπορεί να παραχθεί «καθαρό» ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς να εκπέμπονται βλαβεροί ρύποι στην ατμόσφαιρα.
Η χώρα μας εκτιμάται ότι μπορεί να παράγει συνολικά τουλάχιστον 400 μεγαβάτ ενέργειας από τα γεωθερμικά ρευστά της. «Μόνο η Μήλος διαθέτει δυναμικό 120 μεγαβάτ και άλλο τόσο η ηφαιστειακή Νίσυρος. Στην Κίμωλο μπορεί να παραχθούν 30 μεγαβάτ και ακόμη 40 μεγαβάτ στη Λέσβο.
Το σημαντικό είναι πως στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρειάζεται να κάνουμε βαθιές γεωτρήσεις για να εντοπίσουμε υψηλές θερμοκρασίες, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες» εξηγεί ο Μ. Χλαμπουτάκης. Αυτός είναι και ο λόγος που το κόστος λειτουργίας είναι φθηνότερο για τους Ελληνες καταναλωτές.
Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, η τιμή της παραγόμενης κιλοβατώρας στην Ελλάδα υπολογίζεται στα 99,45 ευρώ, όταν στη Γερμανία, εξαιτίας του μεγαλύτερου βάθους εντοπισμού των ρευστών, η αντίστοιχη τιμή φθάνει στο ύψος των 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Σε τρία χρόνια

Το τελευταίο δίμηνο και έπειτα από 30 χρόνια συνεχούς απραξίας, η πορεία για την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμία υψηλής θερμοκρασίας προχωρά με ταχείς ρυθμούς, προκειμένου να ολοκληρωθούν όλες οι διαδικασίες που θα επιτρέψουν τη διενέργεια διαγωνισμού και τελικά την ολοκλήρωση των επενδυτικών έργων έως τον Δεκέμβριο του 2014.
Το πρώτο βήμα για την υλοποίηση των επενδύσεων έγινε με την έκδοση τριών υπουργικών αποφάσεων από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννη Μανιάτη, με τις οποίες δίνεται «εντολή» στη ΔΕΗ Ανανεώσιμες (100% θυγατρική της ΔΕΗ) να εγκαταστήσει συστήματα γεωθερμίας σε Λέσβο, Μήλο και Νίσυρο, ισχύος 5 μεγαβάτ το καθένα, έως τον Δεκέμβριο του 2014.
Παράλληλα, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες δηλώνει έτοιμη να ξεκινήσει άμεσα την αξιοποίηση της γεωθερμίας και στα Μέθανα και την Κίμωλο, ενώ εκτός από την παραγωγή ηλεκτρισμού θα εγκατασταθούν και μονάδες αφαλάτωσης θαλασσινού νερού, οι οποίες θα τροφοδούνται με γεωθερμική ενέργεια και θα δώσουν πόσιμο νερό στα νησιά.

Τα πρώτα πεδία

Τα πρώτα γεωθερμικά πεδία κατάλληλα για ηλεκτροπαραγωγή εντοπίστηκαν ήδη από τη δεκαετία του ’70, αλλά διάφοροι λόγοι -θεμιτοί και αθέμιτοι- δεν επέτρεψαν την αξιοποίησή της, με αποτέλεσμα η γεωθερμία να θεωρείται ως ο κρυμμένος «πράσινος» ενεργειακός θησαυρός της χώρας.
Ο αρμόδιος υφυπουργός, Γ. Μανιάτης, υπό την πίεση της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας, δηλώνει αποφασισμένος να προχωρήσει την υλοποίηση των έργων που θα δώσουν «ανάσα» στο ενεργειακό ισοζύγιο με περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη για το Ελληνικό Δημόσιο, θα προσελκύσουν επενδύσεις και θα φέρουν πιο κοντά την εκπλήρωση του ευρωπαϊκού στόχου για παραγωγή 20% της καταναλισκόμενης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
«Η ανάπτυξη της γεωθερμίας είναι άμεση προτεραιότητά μας. Οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμία μπορούν να αντικαταστήσουν συμβατικές θερμικές μονάδες - και κυρίως όσες είναι μεγάλης ηλικίας και εξαιρετικά ρυπογόνες» επισημαίνει ο Γ. Μανιάτης, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, Γιάννης Τσιπουρίδης, τονίζει χαρακτηριστικά στην Real planet πως «είναι παράλογο να έχουμε τη γεωθερμία και να την κοιτάμε, συνεχίζοντας να πληρώνουμε τους Αραβες και τους Ρώσους για πετρέλαιο και φυσικό αέριο».

Ελλειψη πολιτικής βούλησης

Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη της γεωθερμίας την τελευταία τριαντακονταετία ήταν η έλλειψη ενδιαφέροντος και πολιτικής βούλησης από την πλευρά της πολιτείας να αξιοποιήσει τον εγχώριο ενεργειακό πλούτο.
Ωστόσο, αν και αυτό το εμπόδιο φαίνεται να έχει καμφθεί πια, το πρόβλημα εντοπίζεται στις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας, κυρίως στη Μήλο και τη Νίσυρο.
«Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να ενημερωθούν δεν υπάρχει τίποτα κακό με την ανάπτυξη της γεωθερμίας. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν περί τίνος πρόκειται», επισημαίνει ο Γ. Τσιπουρίδης.
Γι’ αυτό και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος, συζητά τη διοργάνωση μιας εκστρατείας ενημέρωσης των κατοίκων στις περιοχές που προσφέρονται για αξιοποίηση της γεωθερμίας.
Οι αντιδράσεις έχουν τις ρίζες τους στη δεκαετία του ’80, όταν οι πρώτες γεωτρήσεις γεωθερμίας στη Μήλο έφεραν στην επιφάνεια ορισμένα επικίνδυνα αέρια, δημιουργώντας «κακό παρελθόν» στους κατοίκους του νησιού.
Ωστόσο, η σύγχρονη τεχνολογία διασφαλίζει απόλυτα την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τη συνεχή λειτουργία των γεωθερμικών εγκαταστάσεων σε δεκάδες χώρες του πλανήτη, χωρίς προβλήματα.